27 mei 2022. Omdat morgen Mount Snowdon op het programma staat, besluiten we om het vandaag wat rustiger aan te doen. Net achter de bergen liggen de ruïnes van kasteel Dolbadarn. Het wordt al eeuwen niet meer bewoond. In de vroege dertiende eeuw besloot de Welsh prins en politicus Llywelyn ab Lorwerth een kasteel te bouwen dat zich kon met de architectuur van andere omliggende kastelen. Ook moest het voldoen aan alle militaire eisen van die tijd. In 1220 werd met de bouw begonnen en deze duurde tien jaar.
De ronde toren had twee verdiepingen en bood een riant onderkomen voor een prins. Wat er nu is overgebleven is een prachtig exemplaar van een Welsh ronde toren. In 1282, aan het einde van de Tweede Welsh War of Independence, werd Dolbadarn gedeeltelijk ontmanteld. Het kasteel was tot dan toe nooit aangevallen of ingenomen. Het hout werd door Edward I in beslag genomen voor de bouw van Castle Caernarfon. De omliggende gebouwen bleven edoch intact en werden als koninklijk buitenhuis gebruikt. In de loop van de eeuwen, echter, verloor het kasteel haar functie. De omliggende gebouwen werden afgebroken en het materiaal werd hergebruikt door omliggende boeren.
Dolbadarn lag op een vitale route naar het achterland Gwynedd en controleerde daarmee alle in- en uitvoer van goederen, zoals vee, voedsel en andere zaken. Door tol te heffen verwierf de eigenaar een inkomen.
Llywelyn ab lorwerth overleed in 1240 en was er niet in geslaagd een succesvolle opvolger voor zijn rijk te krijgen. Sterker, de kinderen en kleinkinderen streden op het scherpst van de snede om de macht. In 1255 versloeg Llywelyn’s kleinzoon Llwelyn ap Gurffudd zijn broers en werd daarmee de prins van Gwynedd. Toch voelde hij nog steeds de dreiging van zijn oudste broer en besloot zijn oudste broer Owain Goch in Dolbadarn op te sluiten. Hij werd 22 jaar lang vastgehouden. De 13e eeuwse poëet Hywel Foel ap Griffro omschreef Owain als ‘De man in de toren die lang te gast bleef.’ In 1277 werd Owain vrijgelaten, hij overleed vijf jaar later.
We wandelen verder, richting het station van Snowdon. Erica koopt alvast een kaartje en een wandelkaart. We wandelen vervolgens naar de Ceunant Mawr Waterfall. Deze is enkele tientallen meters hoog. Eerst de heuvel op waar we worden gepasseerd door de trein, die naar de top van de berg rijdt. De waterval zelf bestaat uit meerdere ‘trappen’. Al met al spectaculair. We wandelen weer naar beneden en zoeken de voet van de waterval. Hier is de schoonheid pas goed te zien. Het water raast tussen de rotsblokken door, op weg naar het lagergelegen gedeelte.
Omdat het nog redelijk vroeg is, wandelen we door naar het National Slate Museum, waar de leisteen wordt gewonnen. Het museum bestaat nu vijftig jaar en herinnert aan de ware arbeid die de ambachtslieden moesten verrichten. Velen werden ziek en overleden vroegtijdig als gevolg van stoflongen. De verblijven van de directeur, evenwel, zien er nog steeds indrukwekkend uit. Hij had zich destijds de beste plek toegeëigend. Het huis is bewaard gebleven en geeft een goed beeld van het leven destijds.
Leisteen uit Wales is naar alle werelddelen geëxporteerd. We krijgen een film te zien hoe dit werk vroeger werd gedaan en hoe het er tegenwoordig aan toe gaat. Er is nog één groeve actief, de rest is allemaal gesloten. De Welshmen zijn wel trots op hun leisteen: niet voor niets claimen zij: ‘Wales roofed the world.’
Tegenwoordig is alles gemechaniseerd. Het museum ziet er goed uit en geeft een duidelijk beeld van de leisteenproductie. Alle apparatuur wordt aangedreven door Engelands grootste waterrad met een diameter van 15,4 meter! Het is inderdaad indrukwekkend om het rad te zien draaien. In het verleden werden alle machines aangedreven door waterkracht van dit ene rad. Overal in de voormalige fabriek zie je grote en kleine raden die verbonden zijn met dit rad. Op het moment dat we daar gaan kijken is de BBC bezig met Tv-opnames voor het nieuws in verband met het vijftig jarig bestaan van het museum. Helaas hebben wij de uitzending gemist. Als we de directeur vertellen dat we uit Nederland komen, volgt gelijk een geanimeerd gesprek. Ja, de Welsh zijn altijd en overal geïnteresseerd in mensen.
In Wales zijn zeven musea gevestigd, die herinneren aan leisteen. De meeste liggen in het zuiden van Wales, en één, degene die wij momenteel bezoeken, in het noorden.
erwin_damhuis
Reageer
Door op Verzenden te klikken gaat u akkoord met onze Privacyverklaring (AVG)